शेती ही सर्वात जुनी आणि सर्वात महत्त्वाची मानवी क्रियाकलाप आहे, परंतु 21 व्या शतकात हवामान बदल, लोकसंख्या वाढ, अन्न सुरक्षा आणि पर्यावरणीय स्थिरता यासारख्या अनेक आव्हानांना तोंड द्यावे लागत आहे. या आव्हानांचा सामना करण्यासाठी, शेतकऱ्यांनी नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करणे आवश्यक आहे जे त्यांना त्यांची कार्यक्षमता, उत्पादकता आणि नफा सुधारण्यास मदत करू शकतात. यापैकी एक तंत्रज्ञान म्हणजे ड्रोन, किंवा मानवरहित हवाई वाहने (UAV), जे कृषी अनुप्रयोगांसाठी विविध फायदे देऊ शकतात.
ड्रोन हे विमान आहे जे मानवी वैमानिकाशिवाय उडू शकते. ते ग्राउंड स्टेशनद्वारे दूरस्थपणे नियंत्रित केले जाऊ शकतात किंवा पूर्व-प्रोग्राम केलेल्या सूचनांवर आधारित स्वायत्तपणे ऑपरेट केले जाऊ शकतात. ड्रोन विविध प्रकारचे सेन्सर आणि पेलोड्स वाहून नेऊ शकतात, जसे की कॅमेरा, जीपीएस, इन्फ्रारेड, मल्टीस्पेक्ट्रल, थर्मल आणि लिडर, जे हवेतून डेटा आणि प्रतिमा गोळा करू शकतात. ड्रोन फवारणी, बीजन, मॅपिंग, देखरेख आणि सर्वेक्षण यासारखी कामे देखील करू शकतात.
शेतीमध्ये दोन मुख्य प्रकारचे ड्रोन वापरले जातात: स्थिर-विंग आणि रोटरी-विंग. स्थिर-विंग ड्रोन हे पारंपारिक विमानांसारखेच आहेत, ज्याचे पंख लिफ्ट आणि स्थिरता प्रदान करतात. ते रोटरी-विंग ड्रोनपेक्षा अधिक वेगाने आणि लांब उडू शकतात, परंतु त्यांना टेकऑफ आणि लँडिंगसाठी अधिक जागा आवश्यक आहे. रोटरी-विंग ड्रोन हेलिकॉप्टरसारखे असतात, ज्यामध्ये प्रोपेलर असतात जे त्यांना कोणत्याही दिशेने फिरू शकतात आणि युक्ती करू शकतात. ते टेक ऑफ करू शकतात आणि उभ्या उतरू शकतात, ज्यामुळे ते लहान फील्ड आणि असमान भूप्रदेशांसाठी योग्य बनतात.
ड्रोनचा वापर कृषी क्षेत्रात विविध कारणांसाठी केला जाऊ शकतो, जसे की:
अचूक शेती:ड्रोन उच्च-रिझोल्यूशन डेटा आणि पिकांच्या आणि शेतांच्या प्रतिमा गोळा करू शकतात, ज्याचे विश्लेषण सॉफ्टवेअरद्वारे पीक आरोग्य, मातीची गुणवत्ता, पाण्याचा ताण, कीटकांचा प्रादुर्भाव, तणांची वाढ, पोषक तत्वांची कमतरता आणि उत्पन्नाचा अंदाज प्रदान करण्यासाठी केले जाऊ शकते. हे शेतकऱ्यांना त्यांचे इनपुट आणि आउटपुट ऑप्टिमाइझ करण्यास, कचरा आणि खर्च कमी करण्यास आणि नफा वाढविण्यात मदत करू शकते.
पीक फवारणी:ड्रोन खते, कीटकनाशके, तणनाशके, बुरशीनाशके, बियाणे आणि डेसिकेंट्सची अचूक आणि कार्यक्षमतेने पिकांवर फवारणी करू शकतात. ते पारंपारिक पद्धतींपेक्षा कमी वेळेत जास्त जमीन कव्हर करू शकतात, तसेच श्रम आणि पर्यावरणीय जोखीम कमी करतात.
फील्ड मॅपिंग:ड्रोन GPS आणि इतर सेन्सर वापरून शेत आणि पिकांचे तपशीलवार नकाशे तयार करू शकतात. हे नकाशे शेतकऱ्यांना त्यांच्या ऑपरेशन्सचे नियोजन करण्यास, त्यांच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवण्यास, समस्या ओळखण्यात आणि त्यांच्या परिणामांचे मूल्यांकन करण्यात मदत करू शकतात.
क्षेत्र व्यवस्थापन:ड्रोन शेतकऱ्यांना रीअल-टाइम माहिती आणि फीडबॅक देऊन त्यांचे शेत अधिक प्रभावीपणे व्यवस्थापित करण्यात मदत करू शकतात. ते क्रॉप स्काउटिंग, सिंचन वेळापत्रक, पीक रोटेशन प्लॅनिंग, मातीचे नमुने घेणे, ड्रेनेज मॅपिंग इत्यादी कामे देखील करू शकतात.
ड्रोन केवळ शेतकऱ्यांसाठीच नाही तर संशोधक, सल्लागार, कृषीशास्त्रज्ञ, विस्तारक, विमा कंपन्या, सरकारी संस्था आणि कृषी क्षेत्राशी संबंधित इतर भागधारकांसाठीही उपयुक्त आहेत. ते मौल्यवान डेटा आणि अंतर्दृष्टी देऊ शकतात जे निर्णय घेण्यास आणि धोरण तयार करण्यास समर्थन देऊ शकतात.
ड्रोन अधिक परवडणारे, प्रवेश करण्यायोग्य, विश्वासार्ह आणि बहुमुखी बनल्यामुळे शेतीच्या भविष्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतील अशी अपेक्षा आहे. MarketsandMarkets च्या अहवालानुसार, कृषी ड्रोनची जागतिक बाजारपेठ 35.9% च्या चक्रवाढ वार्षिक वाढ दराने (CAGR) 2020 मध्ये $1.2 अब्ज वरून 2025 पर्यंत $5.7 अब्जपर्यंत वाढण्याचा अंदाज आहे. अन्नसुरक्षेची वाढती मागणी ही या वाढीचे मुख्य चालक आहेत; अचूक शेतीचा वाढता अवलंब; पीक निरीक्षणाची वाढती गरज; कमी किमतीच्या ड्रोनची उपलब्धता; ड्रोन तंत्रज्ञानाची प्रगती; आणि सरकारची सहाय्यक धोरणे.
ड्रोन हे आधुनिक शेतीसाठी एक नवीन साधन आहे जे शेतकऱ्यांना त्यांच्या आव्हानांवर मात करण्यास आणि त्यांचे ध्येय साध्य करण्यात मदत करू शकते. ड्रोनचा सुज्ञपणे आणि जबाबदारीने वापर करून, शेतकरी त्यांची कार्यक्षमता, उत्पादकता, नफा, शाश्वतता आणि जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धात्मकता सुधारू शकतात.
पोस्ट वेळ: सप्टेंबर-15-2023